Bài viết của Đỗ Đức Căn
Năm 1955, cải cách ruộng
đất, gia đình Mai Lĩnh (GĐ ML) bị quy kết thành phần địa chủ: tịch thu toàn bộ
tài sản, Ông Tư ( Đỗ Trí Phượng) người đại diện ở quê bị kết án 15 năm tù, giam
giữ tại Thái Nguyên và mất tại đó (1956).
Xuân Mai (XM) còn lại
04 người: bà Ba già, bà Ba trẻ, bà Tư và cô Sửu, được cấp 01 căn nhà để sinh sống.
Vì hoàn cảnh, các bà,
cô lần lượt rời XM, chỉ còn lại mình bà Ba già.
Năm ..... bà Ba già về
với tổ tiên. Kể từ đó, GĐ ML không còn gì ở làng, ngoài ngôi mộ tập thể nằm
trong nghĩa trang XM.
Hòa bình, thống nhất,
con cháu ML xa gần có dịp về thăm quê, viếng mộ,nhìn lại nơi “ chôn rau cắt rốn”,
nôi mà cụ Đỗ Văn Phong đã căn dặn con cháu “không được bỏ quê XM, anh em con
cháu đời này qua đời khác phải gắng sức chan hòa, đoàn tụ, làm gương sáng cho đời
sau”. Nhưng về đến đầu làng, đứng ngẩn ngơ, nhà đâu mình về chỗ đâu mình thắp
nhang. Ý tưởng xây dựng từ đường nung nấu trong lòng con cháu.
Nhiều toan tính nhưng
không thành.
Cơ duyên chưa đến.
Hơn 40 năm sau, năm 1996, một sự ngẫu nhiên,
hay hồn thiên khí phách của tổ tiên, đã sai khiến các con cháu mua lại được 01
căn nhà trên nền nhà gác cũ của GĐ ML năm xưa để xây dựng từ đường. Ngôi từ đường
được sửa chữa khang trang để thờ cúng, để con cháu xa gần về cúng giỗ hằng năm.
Thế hệ các ông đến nay
(1996) không còn ai, thế hệ các con cũng lần lượt ra đi. Hy vọng ở thế hệ tiếp
theo, các con cháu với hình thức nào đó gây dựng lại và làm vẻ vang cho đaị GĐ
ML như mong muốn của tiền nhân.
Đó là ý nguyện tâm huyết
của ông Đỗ Như Lân, người có công lớn trong việc khôi phục lại từ đường.
Mong lắm thay!!
