NỖI BUỒN

 “Bắt lấy nó! bắt lấy nó !”. Tiếng người nhốn nháo sau tiếng còi của ông Mỹ mù bán lạc rang giữa ngã tư Cầu đất với Cát Dài Hải Phòng làm tôi ngái ngủ thức dậy lúc hai giờ sáng rồi ngó xuống phố. Thì ra ông bán lạc rang mù bị người ta trả ông bằng tiền giả. Ông bị mù từ bé nhưng trời lại cho ông cái mũi thính và đôi tay tuy sần sùi vì vết bỏng khi rang lạc mà vẫn ngửi được cái mùi mồ hôi của đồng tiền của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa khác với tiền Tưởng Giới Thạch, vẫn cảm được độ mịn khác nhau của hai loại tiền, làm ông vớ lấy cái còi cảnh sát đeo trên cổ và thổi đánh thức cả dãy phố. Người mua hàng lừa dối chạy mất, đám đông năm sáu người bán hàng đêm thăm hỏi ông rồi giải tán. Sư yên tĩnh của đêm ngã tư Cầu Đất lại về. Tiếng rao “Lạc rang phá rang” của ông Mỹ lại đều đều xen lẫn tiếng “ Ai bánh chưng nóng, bánh khoai, bánh dậm, bánh mật” ...”Ai hạt rẻ nóng đây” của nhưng người bán rong lại ru tôi vào giắc ngủ....

Thời đó năm 1960 trước cải tạo tư sản, tôi ngủ trên gác cửa hàng Mai Lĩnh Cầu đất cùng vói Ba và anh Bình. Ba tôi sau đó làm cái giường ngay sau mấy tủ thuốc để có ai gọi mua giữa đêm thì có thể phục vụ được ngay.

Những lúc ông Lượng nghỉ tôi được thay thế ông ngồi ở bàn thư ký để ghi chép những thuốc nào đã bán cùng giá tiền vào sổ. Người A mua hai viên Aspirin, Người B mua vài ống Philatop hay Nước Cất. Bà C mua vài viên kháng sinh Oreomicyne hay Codentecpin để chữa ho tôi đều ghi vào sổ cẩn thận. Còn Ba tôi ngồi ở bàn chính và ngăn kéo lúc nào cũng đầy tiền bán hàng.

Số là sau khi đi học ở Nguyễn Văn Tố song bọn trẻ con không về nhà ngay. Tôi và thằng Quỳnh (tác giả của Muỗi Sài Gòn chắc Dương và Thọ còn nhớ) và cả lũ lau nhau rủ đi đá bóng ở sân Bonnal. Nhà thằng Quỳnh chắc giàu lắm hay chỉ vì nó chỉ là con trai duy nhất trong nhà nên bố mẹ chiều hơn chị và em gái nên lúc nào cũng có tiền trong túi. Cứ mỗi lần sau khi đá bóng nó lại rủ tôi đi ăn bún bò ở quán Hàng Hoa trước triển lãm đầu Sông Lấp. Chắc không đâu có bún bò ngon như vậy rau sống, bún, lạc trộn lẫn vào nhau ngon tới nỗi và tôi phải húp những giọt dấm ớt sau cùng trong tô bún. Khi thì nó rủ tôi đi ăn thịt bò khô của một ông người Tầu với cái nón lá rách, mụn ruồi trên mép phải có cái lông dài. Ông đẩy xe ven bãi đá bóng của chúng tôi, không mời chào, nhưng tiếng kéo khua lách cách lách cách của ông làm bọn trẻ chúng tôi không có tiền thì cũng phải dán mắt vài ba phút nhìn những sợi đu đủ bào trắng xóa và mấy miếng thịt khô đỏ cạnh chai dấm ớt rồi mới về nhà được.

Ba tôi chẳng bao giờ cho chúng tôi tiền để mua bất cứ cái gì từ quần áo, sách vở, và ngay cả tới que kem. Mặc dầu như vậy sách vở lúc nào cũng rất đầy đủ. Bất cứ một sách mới của nhà xuất bản Kim Đồng ra là ông Mẫn (?) làm việc ở Hiệu Sách Nhân Dân cùng phố mang tới. Ba tôi trả tiền và trao cho chị Ninh hay chị Giang. Hoặc nếu chúng tôi phát hiện cuốn sách gì hay ở một cửa hàng nào đó, thông báo cho Ba, là hôm sau có sách đó. Sách nhiều quá nên nhà mở thư viện cho trẻ con. Chi Giang làm mã số cho mỗi quyển sách và cũng là chủ thư viện. Trẻ con ngày nào mượn sách, ngày nào trả đều được ghi xuống rõ ràng. Thư viện cho cả xóm xem chung.

Hồi đó chúng tôi ít được đi xem xi nê, thường là đi xem qua hai vé mời của Cụ Thứ người sở hữu hai rạp chiếu phim lớn và đẹp nhất Hải Phòng đó là rạp Vĩnh Lợi và Li Đô nằm bên trái và bên phải của Nhà Hát Lớn Hải Phòng. Tôi cũng chưa hiểu rõ hai ghế ngồi trên gác đó Ba tôi mua trước hay là Cụ Thứ chỉ để dành riêng để mời tặng những khách hàng trong giới giao lưu buôn bán

Nhà 9 Ngõ Công Bình ba gian chính thì Ba tôi để một gian ngoài làm lớp học. Ông giáo Diệp mũi nhọn hoắt sống trong ngõ trước cửa trường cấp hai Phan Chu Trinh ở Phố Trại Cau được Ba tôi mướn làm gia sư, sau nay hàng xóm gửi thêm trẻ con nhờ ông đạy nên Buồng Số Một trở thành lớp học cho cả xóm. Thày Diệp có đôi giày bata và cái mũ làm bằng li e đánh phấn trắng toát. Thày có thể nghiêm khắc hơn ông gia sư trẻ tuổi Đỗ Tiến Đạt dạy anh chị tôi ở Hàng Hành Hà Nội vì đứa nào không học làm bài cẩn thận thày có thể đánh vào tay hai ba cái. Thế nhưng ai cũng muốn con cái nên người nên vẫn gửi con vào cho thày dạy thêm ở nhà Ngõ Công Bình. Thằng Dê, cái Bê cháu bà Hoan được ông dạy thêm tiếng Pháp vì hy vọng một ngày nào đó có bố bảo lãnh về Pháp. Anh Bình ở Hà Nội thì được đi học nhạc hoc đàn Banjo Alto từ nhạc sĩ Hoàng Giác, tác giả của “Ngày Về”, về Hải Phòng ngoài tiếng Nga học ở trường còn được đi học thêm tiếng Pháp, học tốc ký, và đánh máy chữ ở nhà ông Đông Nghiêm ở Phố Trại Cau. Chị Ninh, chị Giang, và cả chị Sửu đi học may ở Nữ Công Nam Bộ trên đường Cát Dài.

Sự quản lý chặt chẽ trong nếp sống hàng ngày như vậy nên ít khi có thì giờ để đánh khăng với bọn thằng Phòng con ông Thành làm nghề kéo các sợi vàng bạc bên canh nhà hay đánh đáo, chơi bi, đánh xèng (nắp chai bia đập bẹp) với thằng Huỳnh và các con ông Ngoạn. Nhưng chỉ nói một câu :” Ba cho con đi họp đội” hay :” Con đi học”. Thì Ba Má tôi cho đi ngay dù đang bận dở dang công việc giúp Ba Má.

Vì vậy tội vẫn về học muộn vì đá bóng.

Đêm qua tôi về muộn lại tiêng còi của ông Mỹ giữa đêm làm tôi dạy muộn hơn hàng ngày. Thường thường Ba tôi đánh thức đúng giờ để ăn sáng cùng với anh chị em ở Ngõ Công Bình ra ăn bánh mỳ với mật ong và uống dầu cá nước đựng trong cái chai thuốc nâu đen. Hôm nay khác hẳn Ba tôi để tôi dạy muộn.

Sau đánh răng rửa mặt và ăn sáng ở tầng dưới, Ba tôi để cửa hàng thuốc cho ông Lương Tôn Lượng, thư ký của Ba trông và gọi tôi lên gác.

“Tối qua con đi họp đội có vui không?”

.....

“ Thế con nhìn vào mắt Ba này”

Tôi vẫn gắm mặt xuống đất

“Sao con không trả lời Ba, hãy nhìn vào mắt Ba này?”

Ba tôi nhắc lại một lần nữa, tôi run run nhìn mắt Ba tôi qua cặp kính cận thị dày cộp và khóc òa lên.

Chắc Ba tôi muốn giải thoát cho tôi ngay.

“Ba đã tới nhà bạn con sau lúc con đi khoảng mười lăm phút. Mẹ Quỳnh bảo thằng Quang đến rủ thằng Quỳnh đi xem phim rồi”.

Số là tôi tới nhà Quỳnh lại đi ngang qua rạp Cathay (nay là Lê Văn Tám) trước cửa trường Ngô Quyền, kỳ này có phim MỘT ĐÒN CHẾT BẢY. Tôi đã được đọc truyện này qua tập truyện cổ tích của anh em Grimms mà Ba tôi đã mua cho, nhưng biển quảng cáo vẽ anh thợ may đang trên cây và ném dưa hấu trúng vào sừng của con ngựa một sừng (unicorn) trông hấp dẫn quá. Tôi muốn đi xem và cũng là trả ơn Quỳnh vì những bát bún bò, những đĩa thịt bò khô say khi đá bóng.

8 giờ tối, khi cửa hàng đã vãn khách hàng mua thuốc. Tôi xin phép Ba tôi đi họp đội với 4 hào đã lấy trộm trong ngăn kéo của Ba tôi hồi Ba đi ăn trưa để mua hai vé hạng bét mời bạn.

Tôi khóc và hứa với Ba là sẽ không bao giờ nói dối Ba.

Lời hứa đó tôi đã không giữ được đó là vào chiều tối 30 tháng năm 1979 sau bữa canh cá rô nấu cải tôi khoác cái ba lô phồng cứng foam và vài lon sữa đăc để chuẩn bị đến Bến Sông Tam Bạc. Má tôi khuyên tôi vào chào Ba và cho phép một lời nói dối khi Ba tôi đang ngồi trên ghế tràng kỷ ở Buồng Số Ba đọc báo sau ăn tối.

Đường phố Hải Phòng tắt ngấm ánh đèn, chỉ nghe được tiếng ầm ầm và loáng thoáng qua ánh đèn xe thấy những chiếc tải hạng nặng chở những xe tăng mới tinh sản xuất từ Minsk Liên Xô từ bãi đá bóng Bonnal ra Ga Hải Phòng để chạy lên phương Bắc.

....

Ước mong của Ba tôi rất đơn giản là các con được học hành tới nơi tới chốn, cả đời Ba Má tôi là kiếm ăn và dạy dỗ con cái. Còn ước mơ riêng cho chính ông sau cải tạo tư sản là một bát rau muống đầy để ăn trước khi ăn cơm mong tránh được táo bón, một mẩu bánh mỳ và một chai nước trong túi dết.

Cứ như thế hàng ngày Ông Dò Mìn, tên của lũ trẻ con trong xóm đặt tên cho ông, đầu đội mũ bê rê, vai đeo túi dết, mắt kém tay khua cái gậy từ Ngõ Công Bình ra cửa hàng thuốc Ngô Quyền (thuốc Mai Lĩnh bị đổi tên) để làm việc, trên gác là là ông Khiêm người cải tạo ông sống.

Chắc có lần ông Khiêm hỏi Chị Sửu nhưng không thành nên về quê Thái Bình cưới vợ. Chỉ vài ngay sau ra Hải Phòng vợ ông thành thị hóa băng mái tóc phi dê ngắn tới tai. Sau đó ông cho vợ ông mở cửa hàng mũ dưới chân cầu thang lên gác, lúc đầu bé lắm, nhưng sau to dần ra chiếm hết tầng dưới chỗ nấu và rửa. Ảnh chụp dưới là năm 2012, giờ đây cửa hàng chắc to hơn cửa hàng thuốc Mai Lĩnh ngày xưa nơi ông sợ ông Mai Lĩnh là mầm mống của giai cấp tư sản người bóc lột người.

6Bạn, Tho Do, Mai Huong và 3 người khác

4 bình luận

19 người đã xem

Yêu thích

Bình luận

Ba nhà:nhà văn,nhà thơ,nhà ...trẻ Nguyễn Mạnh Tuấn và Hà Phương

Báo Phụ Nữ online ngày Thứ Năm, 04/12/2008 đưa tin :

Nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn, nhà thơ Hà Phương và... nhà trẻ

Ngày 28/11, tại địa chỉ 217/1 Thống Nhất, P.11, Q.Gò Vấp, TP.HCM, nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn, nhà thơ Hà Phương đã cắt băng khánh thành Trường mầm non tư thục Hoa Mai (ảnh). Trường được xây trên khuôn viên 1.200m2, với kinh phí xây dựng là 3 tỷ đồng. Vậy là ngoài "chức danh" nhà văn, nhà thơ, anh chị còn có thêm... "nhà trẻ”.Đại Gia Đình Mai Lĩnh chúng ta nhiệt liệt chúc mừng thành công của Phương Tuấn,một thành viên của chi ông Hai Mai Lĩnh,với những người đã thành danh như Đỗ Tất Lợi,đỗ Hữu Đức,Đỗ Tất Tạo ,Nguyễn Mạnh Tuấn !!Sau lễ khánh thành trường,nhân dịp giỗ thân mẫu là Bà Đỗ Thị Lộc,Phương Tuấn đã mời cả họ Mai Lĩnh tại Sài Gòn tới dự lễ giỗ tại Trường Hoa Mai.Thật cảm động và vui mừng chia vui với Phương Tuấn và nhớ những ngày đắng cay mà Tuấn đã ghi lại rất cảm động trong “Khỏa Thân” và nhiều tác phẩm!

Nỗi buồn tháng Chín

có lẽ xem bức ảnh này không ai nghĩ tên lưu manh này là con ông DTBinh2.

Thư Joseph Khanh Linh

Những hình ảnh gia đình cuối năm ,chuẩn bị Tết

Sáng 09/02/10 tức 26 Tết,cô Đỗ Bắc Ninh đã từ Hà nội vào ăn Tết với Bà từ mấy ngày nay.Vẫn tranh thủ dậy học trò tiếng Việt.Hôm nay,anh học trò người Mỹ Brenny ,đang ngồi học với cô giáo trên gác căn nhà 37 Nguyễn Tất Thành.Anh là mục sư Tin Lành người Mỹ,sống tại quận 7 và đi học bằng xe máy .Hôm nay là ngày anh nhịn ăn tới ngày

Nhật ký Hà Nội

Sau khi xong xuôi công việc tang lễ chú em rể Dương Tiến Thọ,sáng nay 14 tôi lang thang Hà Nội Từ nhà Hồng Hà bắt xe bú vào tring tâm .Xuống trạm Quán Sứ,tạt vào thăm Viện Thiết Kế Tau.Câu chuyện xoay quanh việc đưa Viện về DHHH Tất nhiên là Đặng Khắc Minh Viện trưởng và cậu Quân đệ tử của Minh về Bể Thử phản đối.Bể Thử Hoà Lạc đưa về trường góp thêm vào cái bể dùng để học chưa từng được dùng.Bây giờ lại gom thêm cả cái Viện này nữa về trường.Chẳng hiểu Thứ trưởng Công nghĩ sao hay chỉ là một ngẫu hứng !Dễ sợ ,Tạt vào Tia Sáng gặp Văn Thành Rồ Raising Dragon Hotel 38  Ấu Triệu

Thăm Guyanne -thăm ba hòn đảo

Nói tới Guyanne phải nói tới Đảo Quỷ với người tù khổ sai Papillon ,theo nghĩa tiếng Pháp là con bướm ,hình chạm trổ trên ngực Henri Charniere .Ba hòn đảo này nằm trong Quần đảo Salut ,nay  thuộc quyền quản lý cùa Cơ  quan Không gian CNES .Hiện nay có dịch vụ thuyền buồm catamaran cùa hai hãng :Houette và Tropic Azes đưa người ra chơi đảo với giá khoảng 48-49,6 Eur cho một chuyến đi một ngày.Îles du Salut ,tiếng Anh là Islands of Salvation-Quần đảo Cứu Rỗi ,vì các nhà truyền giáo từng đã phải chạy ra đây để tránh bệnh dịch hạch trên đất liền và đôi khi người ta gọi nhầm thành Safety Islands tức quần đảo An toàn gồm những hòn đảo nhỏ có nguồn gốc từ núi lửa tạo thành ,nằm phía Bắc Kourou khoảng 14 km trên Đại Tây Dương .Từ Bắc xuống Nam có ba hòn đó là Île du Diable , Île Royale và Île Saint-Joseph,trong đó nổi tiếng nhất là Đảo Quỷ 
Île du Diable, nơi đã cầm tù viên thuyền trưởng Alfred Dreyfus ,cái đảo mà người Anh gọi là Devil's Island.Cả ba đảo có diện tích tổng cộng 0,62 km² tức 62 héc ta ,trong đó rộng và cao nhất là đảo Royale (28 ha và cao 66 mét) ,đảo Quỷ (14 ha và 40 mét) và đảo  Saint-Joseph (20 ha và 30 mét) .Quần đảo

The islands were part of a notorious penal colony from 1852 onwards for only the worst criminals of France. The main part of the penal colony was a labor camp stretched along the border with Dutch Guiana, which today is Surinam. Île Royale was for the general population of the worst criminals of the penal colony to roam about in moderate freedom due to the difficulty of escape from the island. Île Saint-Joseph was for the worst of those criminals to be punished in solitary confinement in silence and for extra punishment in darkness of the worst of the worst criminals of the penal colony. Île du Diable was for political prisoners, including Dreyfus in 1895-1899 after his conviction in metropolitan France for treason.

This penal colony for the very worst criminals of France was controversial for it had a reputation for harshness and brutality. Prisoner upon prisoner violence was common, tropical diseases would kill many others, and a small core of broken survivors would return to France to tell how horrible it was and scare other potential criminals straight. This system was gradually phased out and has been completely shut down since 1953. Nowadays the islands are a popular tourist destination. The islands were featured in the novel Papillon, by Henri Charrière. He was imprisoned here for 9 years. Joseph Conrad's short story An Anarchist (1906) is largely set in the Îles du Salut.

Île Royale (Royal Island) is the largest and westernmost island of the threeÎles du Salut, in the Atlantic Ocean off the coast of French Guiana. As the largest island, with an area of 28 hectares, it was used as the centre for administration when the islands were used as a penal settlement. With an elevation of 66 metres, the island is the highest of the group. It contains a museum and a hotel (l'Auberge des Îles du Salut) as well as an optical and infrared tracking site that supports space launches from the nearby Kouroufacility.

Gặp chị Diệp tại Melbourne

Trước khi đi Úc, có gặp chị Mỹ Diệp .Chị dặn sang Melbourne nhớ đến nhà cháu Đỗ Thanh Tâm

Cuộc giải cứu hang Tham Luang

Dựa trên các tư liệu, tôi tổng hợp lại để ta hiểu toàn bộ vụ giải cứu

The Tham Luang cave rescue, also referred as the Thai cave rescue, was a Thai and international rescue effort for multiple members of a Thai football team who were trapped in a cave. On 23 June 2018, twelve members of a junior football team, aged 11 to 17, and their 25-year-old assistant coach, entered the cave Tham Luang Nang Non in Thailand's Chiang Rai Province. Shortly after, heavy rains partially flooded the cave, blocking the exit and forcing the group deeper into the cave.

Efforts to locate the group were hampered by rising water levels and strong currents, and no contact was made for more than a week. The rescue effort expanded into a massive operation amid intense worldwide media coverage and public interest. On July 2, after advancing through narrow passages and muddy waters, British divers found the group alive on an elevated rock about 3.2 kilometres (2.0 mi) from the cave mouth. Rescue organizers discussed various options for extracting the group: whether to teach them basic diving skills to enable their early rescue, wait until a new entrance was found or drilled, or wait for the floodwaters to subside at the end of the monsoon season months later. After days of pumping water from the cave system and a respite from rain, the rescue teams hastened to get everyone out before the next monsoon rain, which was expected to bring a potential 52 mm (2.0 in) of additional rainfall and was predicted to start around 11 July. Between 8 and 10 July, all of the boys and their coach were rescued from the cave – four each day.

Over 1,000 people were involved in the rescue operation, including Thai Navy SEALs and volunteers and technical assistance teams from multiple countries. Saman Kunan, a 38-year-old former Thai SEAL, asphyxiated on 5 July while attempting to pass through a narrow passageway on return to the cave entrance after delivering supplies of air to the interior.

Disappearance[edit]

Tham Luang Nang Non is a karstic cave complex beneath Doi Nang Non, a mountain range on the border between Thailandand Myanmar.^[10] The system is 10 kilometres (6.2 mi) long and has many deep recesses, narrow passages and tunnels winding under hundreds of metres of limestone strata. Since part of the cave system is seasonally flooded, a sign advising against entering the caves during the rainy season (July–November) is posted at the entrance.^[11]

On 23 June 2018, a group of twelve boys aged between 11 and 17 from a local junior football team named the Wild Boars and their 25-year-old assistant coach, Ekapol Chantawong,^[12] went missing after setting out to explore the cave. They planned to have a picnic^[13][14] to celebrate the 17th birthday of one of the boys, Peerapat Sompiangjai.^[15] The team was stranded in the tunnels by sudden and continuous rainfall after they had entered the cave.^[16] Their head coach alerted authorities to the missing group after seeing their unclaimed belongings at the cave entrance.^[17]

Search and contact[edit]

Rescuers looking for alternative access routes to the cave

Military divers searched the cave. A Thai Navy SEAL diver said the water was so murky that even with lights they could not see where they were going underwater.^[18] After continuous rain, which further flooded the cave entrance, the search had to be periodically interrupted.^[19] After four days, the Thai Navy SEALs were joined by a group of 30 personnel of the United States Indo-Pacific Command, and by British cave diving rescue experts Richard Stanton, John Volanthen, and Robert Harper,^[20][21]who brought Heyphone LF radios borrowed from the Derbyshire Cave Rescue Organisation.^[22]

Policemen with sniffer dogs searched for shaft openings that could provide alternative entrances to the cave branches below. Drones and robots were used to improve the search effort; however, no technology currently exists to scan for people deep underground.^[23]

The twelve boys and the coach were discovered, all alive, on 2 July, at approximately 22:00^[24] by Stanton and Volanthen, whose efforts were overseen from outside by Harper.^[25] The group was found on a narrow rock shelf about 400 metres (1,300 ft) beyond the "Pattaya Beach" chamber,^[24][26][27] named after an above-ground beach in Thailand. Volanthen was placing guidelines in the cave to later assist others in navigation. He ran out of line, which led him to swim to the surface—there, he found the missing team and its coach.^[28] The ledge where they were found is about 3.2 kilometres (2.0 mi)^[29] from the cave mouth.^[30] A video of the encounter, showing the boys and their interactions with the divers, was posted on Facebook by the Thai Navy SEALs.^[31] In the video, the dazed boys appear to be unaware of how long they have been trapped deep underground, as they ask the divers what day it is.^[16] Former Chiang Rai Governor Narongsak Osatanakorn, who was responsible for organising the rescue, announcing the development, said "We found them safe. But the operation isn't over."^[32][33]

Team[edit]

Name[14][34]	Age	Comments
Chanin Vibulrungruang	11
Panumas Sangdee	13
Duganpet Promtep	13	Team captain[34]
Somepong Jaiwong	13
Mongkol Booneiam	13	Rescued in first mission[35]
Nattawut Takamrong	14	Rescued in first mission[36]
Ekarat Wongsukchan	14
Adul Sam-on	14	Only English speaker, able to communicate with the initial rescue party[34]
Prajak Sutham	15	Rescued in first mission[35]
Pipat Pho	15	Rescued in first mission[36]
Pornchai Kamluang	16
Peerapat Sompiangjai	17	Boy whose birthday celebration prompted entry into the cave[37]
Ekapol Chantawong	25	Assistant coach and former monk[34]

The assistant coach and three of the boys have no nationality, according to the founder of the Wild Boars team, Nopparat Khanthavong. He explained that they are from tribes in an area that extends across Thailand, Myanmar, Laos, and China, where borders have changed and people do not have passports. He said it has been difficult for the boys to travel to games outside Chiang Rai province. "To get nationality is the biggest hope for the boys", he said.^[38]

External video

External images

Aid inside[edit]

On 3 July, seven divers, including a nurse and an Australian doctor, joined the group inside the caves. The doctor, Richard Harris, is an anaesthetist with extensive diving experience.^[39] Thai officials told reporters that rescuers were providing health checks and treatment, and keeping the boys entertained, adding that none of those trapped was in a serious condition. "They have been fed with easy-to-digest, high-energy food with vitamins and minerals, under the supervision of a doctor," Rear Admiral Apagorn Youkonggaew, head of the Thai Navy's Special Forces, told reporters. A video made by the rescuers, and shared a few hours later by the Thai Navy SEALs, showed all twelve boys and their coach introducing themselves and stating their age. Wrapped in emergency blankets and appearing frail, they all said hello to the outside world. "Sawatdi khrap," each boy says with his palms together in wai, the traditional Thai greeting.^[40] A second video shows a medic treating them.^[41] It was believed that some of the group could not swim,^[42] complicating what would already be a difficult rescue.^[43]

The boys and their coach corresponded with relatives and rescuers through letters sent by divers in and out of the cave. Many of the notes professed their safety, reassured the recipients that everything is fine, and included words of love, reassurance and encouragement.^[44]

Planning and preparation[edit]

Several different rescue efforts were simultaneously planned and implemented by those officially in charge of the rescue and by individuals and organizations throughout the world. In addition to the plan to wait until the end of the monsoon season, other plans discussed and implemented by the officials in charge of the rescue included teaching them basic diving skills, and efforts to find existing entrances into the cave and drill new ones. More than 100 shafts were drilled into the soft limestone, and one shaft was discovered that went down 900 meters.^[45]

Rescue workers had to battle rising water levels, and leaders said that those trapped might either have to learn how to dive or wait months for waters to recede.^[46][47][48]Normally, the cave system is flooded in the rainy season, which lasts until September or October.^[49]

Surveys showed flooded passages in a portion of the cave that penetrates far into the mountain. The point where the boys became stranded is about 3.2 kilometres (2.0 mi)^[29] from the entrance and 800–1,000 metres (2,600–3,300 ft) below the top of the mountain.^[50] The route to them had several flooded sections, some with strong currents and zero visibility,^[51] and some parts which are extremely narrow, the narrowest measuring only 38 by 72 centimetres (15 in × 28 in).^[52][53][54] The journey length into the cave is six hours (against the current) and five hours out of the cave (with the current),^[55] even for experienced divers,^[48] and panicking during the journey could prove fatal.^[56] Teams searched for alternative entrances to the cave system which could allow for an easier escape route.^[57] Drilling was used to help drain water and was also considered as a means to open a viable escape path, though no suitable location was found.^[54][50]

Pumps used to drain water from the cave and downstream lakes

Systems were quickly installed for pumping water out of the cave system and for diverting flows that were entering it. In combination with the unusually dry weather for the time of year, those efforts reduced water levels in the cave by 1.5 centimetres (0.59 in) per hour on 5 July, enabling rescue teams to walk 1.5 kilometres (0.93 mi) into the cave. Heavy rains were expected on 8 July, which might have halted or reversed this process and even threatened to flood the position where the team became trapped.^{[49][50] [58]} On 4 July, it was reported the pumps were removing an estimated 1,600,000 l/h (420,000 US gal/h) in total.^[59] The Czech Republic offered to provide a Czech manufacturer's high performance pumps; the state has four such pumps, each with an output of 400 litres per second (1,440,000 l/h (380,000 US gal/h)).^[60]

On 6 July, the oxygen level in the cave was found to have dropped, raising fears that the trapped boys might develop hypoxia if they remained in the cave for a prolonged time period.^[61][62] That same day, an air supply line was installed into the chamber.^[63] However, by 8 July, the oxygen levels dropped to 15% while the level needed to maintain normal function of a human is between 19.5% and 23.5%.^[64]

Divers[edit]

Ninety divers worked in the cave system, forty from Thailand and fifty from overseas.^[65] Leaders of the rescue decided to have the team led out by experienced divers.^[66] This required teaching them diving skills and preparing them physically and mentally for an extremely difficult journey.^[54][62] Weather was expected to influence when and how operations would proceed.^[58]

The British Cave Rescue Council sent seven divers to assist with the operation,^[67] who brought 500 kilograms (1,100 lb) of diving equipment^[68][69] and other experienced cave rescue personnel to provide surface control for the divers.^[70]

Divers from Australia, Belgium, Canada, Denmark and Finland also participated in the rescue.^[71]

Main cave entrance in heavy rain

Diversion dam[edit]

A stone diversion dam was built upstream. In combination with pumping, this helped to lower the water level, but required flooding nearby farm fields.^[72] For a time, well-meaning volunteers were inadvertently pumping water back into the groundwatersupply.^[73]

Logistics camp[edit]

The rescue camp was located in front of the cave entrance and included hundreds of volunteers and journalists in addition to the rescue workers. The site was divided into several zones: restricted areas for the Thai Navy SEALs, other military personnel, and civilian rescuers, an area for the relatives to give them privacy, and areas for the press, and for the general public.^[74]

Death of rescue diver[edit]

A 38-year-old security officer at Bangkok's Suvarnabhumi Airport and former Thai Navy SEAL petty officer first class,^[75][76] Saman Kunan (Thai: สมาน กุนัน), died of asphyxiation while delivering supplies to the cave on 6 July.^[77][78] He had volunteered to help with the rescue effort and was placing air tanks along the diving route for future missions when he was unable to breathe trying to pass through a narrow underwater passageway and lost consciousness during the return trip. ^[79] Kunan was brought to the surface by his dive partner, but attempts to resuscitate him failed. A royal-sponsored funeral in Bangkok was planned in his honour.^[80]

Rescue[edit]

On the morning of 8 July, officials instructed the media and all non-essential personnel around the cave entrance to clear the area as a rescue operation was imminent due to the threat of monsoon rains later in the week, which were expected to flood the cave until October. Thirteen rescue divers were sent into the caves to retrieve the boys using a "buddy system", where two divers would accompany each boy out of the cave, one ahead of him carrying the boy's air tank and one behind.^[81]

The victims were all heavily sedated during the journey out of the cave to prevent them from panicking. The boys were each strapped to a rescue diver while in the water and placed on stretchers to be carried through the dry portions.^[82] Contrary to early reports, the boys did not swim during their exit from the cave.^[83] Each boy was equipped with a full face mask.^[84] The authorities warned that extracting everyone would take several days, because crews had to replace air tanks, gear, and other supplies, requiring ten to twenty hours between each run.^[85][86][87]

Shortly after 19:00, local officials said that two boys had been rescued from the cave and taken to Chiangrai Prachanukroh Hospital.^[88][89][90] Shortly after, two more boys exited the cave and were assessed by medical officials nearby.^[88] Low water levels had reduced the time required for the rescues.^[91] The lower water was due to improved weather and construction of a weir outside the cave to help control the water.^[92]

On 10 July, all twelve boys and their coach were reported to have been rescued.^{[3][4][5][93]} The healthiest boys were rescued first, as officials believed they would have the best chance of surviving the escape route first.^[94] Just hours after the last boy had been retrieved, the main water pump failed. This resulted in the water levels beginning to rise again, with close to 100 rescuers still located 1.5 kilometres (0.93 mi) inside the cave packing up the rescue equipment. The remaining rescuers managed to rush to the exit in under an hour.^[95]

A number of news outlets reported on the role coach Ekapol had played during the rescue efforts. The coach had previously been a Buddhist monk, and had guided meditation for the children during the ordeal. He also had passed on a message in which he apologised for bringing the children into danger.^[96][97]

Rescuers[edit]

According to a video posted by the Thai Navy SEALs, there were 215 rescuers in the operation, 129 of which were people who helped in transporting. The rest were divers and supporting teams as follows:^[98]

Unit / Nationality	Divers	Support
Thai Navy SEALs	18	-
Royal Thai Army	1	-
Other units of the Royal Thai Navy	-	8
Australia	8	7
Canada	1	-
China	1	6
Denmark	2	-
Finland	1	-
Thai	-	5
United Kingdom	5	9
United States	5	9
Total	42	44

Recovery[edit]

Thai authorities said the rescued boys were able to eat rice porridge, but more complex foods would be withheld for ten days.^[99] The Thai Health Ministry said the boys each lost an average of 2 kilograms (4.4 lb), but were in "good condition".^[100] The boys were quarantined while health workers determined if they caught any infectious diseases in the cave and were expected to remain hospitalised for at least a week.^[101] Due to the prolonged stay in the damp cave environment, officials were worried about potential infections such as histoplasmosis or leptospirosis.^[102] Officials said the parents of the team visited through a window, but if laboratory results prove negative, the parents may visit in person while wearing a medical gown, face mask and hair cap.^[103]

The boys wore sunglasses as a precaution while their eyes adjusted to daylight. They all were to undergo detailed testing of their eyes, nutrition, mental health and blood. A Health Ministry physician said all the boys showed an increase in white blood cells, so preventive antibiotic doses were given to the entire team.^[103] News photos from 11 July 2018 show the first batch of boys no longer wearing sunglasses.^[104]

Responses[edit]

Local[edit]

Residents of Chiang Rai province volunteered to cook, clean for, and otherwise support the missing team's families and the rescue teams at the encampment by the cave mouth.^[10] Social media were used to draw attention to the rescue attempts.^[10] Classmates and teachers of the team spent time chanting and praying for the missing boys.^[105] Local schools donated money to help the parents with living costs, as many of them stopped working in order to be able to follow the rescue attempts.^[74] On 29 June, Prime Minister Prayut Chan-o-cha visited the search site and told the families of the boys not to give up hope.^[106]

The incident prompted some to criticise the boys and, in particular, assistant coach Ekapol Chantawong, for "carelessness" by venturing deep into the cave despite a large warning sign at the entrance. A police chief told the newspaper Khao Sod that he "hadn't ruled out" pressing negligence charges against the coach for putting the team in danger. A number of lawyers stated that the coach would probably not face criminal charges, since Thai law also takes into consideration whether a person has malicious intent. The coach was reported to have treated the boys with care, giving them his food, helping them remain calm, and instructing them to drink water dripping from the cave walls, which is relatively clean, instead of the murky floodwaters that trapped them. The team's head coach, Naparat Guntawong, said he would not have approved of the cave hike, but was confident in Chantawong's ability to take care of the boys. Prime minister Prayut Chan-o-cha said that emphasis should focus on the rescue and the recovery of the team, and he asked the public to avoid a rush to judgment.^{[107][108][109]}

Following the death of Saman Kunan, King Rama X announced that he would sponsor Kunan's funeral.^[110]

International[edit]

Volunteers, teams and technical specialists from countries including the United Kingdom,^[24] China,^[24][111] the Czech Republic,^[112] Myanmar,^[24] Laos,^[24] Australia,^[113]the United States,^[24] Japan,^[114] Russia,^[115][116] Finland,^[117] Denmark,^[118][119] Sweden,^[120] the Netherlands,^[121] Belgium,^[122] Germany,^[119] Ukraine,^[123]Israel,^[124][125] the Philippines^[126] and India^[127] participated in the operation. France also offered to send a team of specialists and equipment, but Thai authorities believed that adequate resources were already on site.^[128]

Elon Musk announced via Twitter that he had ordered his engineers to design a "kid-sized" submarine to assist the rescue effort, and tweeted every step of the process. Inflatable escape pods were designed and fabricated then flown to Thailand for use if needed.^{[129][130][131]} Musk flew to Thailand to deliver the submarine, but having already rescued eight of the twelve children, the Thai authorities declined to use the submarine, announcing publicly that they considered it "impractical" for the rescue mission.^[132][133] Musk left the submarine at the cave site, tweeting "Thailand is beautiful."

FIFA, via a letter from its president Gianni Infantino to the president of the Football Association of Thailand, invited the children and coach trapped in the cave to the World Cup final if circumstances allowed.^[134] The entire team is expected to remain hospitalised for at least a week, and watch the final on television instead.^[135]

Manchester United F.C., a club one of the boys was pictured wearing the jersey of, issued an invitation to the Wild Boars Football Club and their rescuers to attend a match at Old Trafford next season.^[136]

FC Barcelona has invited the team to play in their international academy tournament during the next year, and also to watch a first-team game at their home stadium Nou Camp in Barcelona, Catalonia.^[136]

Timeline[edit]

23 June : The team entered the Tham Luang cave shortly after practice and prior to heavy rain. Later, the mother of one of the boys reported to local police that her son was missing after he failed to arrive home. Local police investigated and found shoes and bicycles near the entrance of the cave.^[137]

24 June : Handprints and footprints of the boys were found by officials. A vigil is held outside of the cave by relatives.^[137]

25 June : Thai Navy SEAL divers enter the cave to search for the team.^[137]

26 June : Having arrived at a T-junction, divers were pushed back due to floodwaters. The floodwaters blocked an elevated air pocket near Pattaya Beach, where divers believe the team may have been stranded.^[137]

27 June : British and a U.S. military team of divers and experts were sent to Thailand to help with the search. Divers re-entered but quickly retreated due to another flooding.^[137][138]

28 June : Heavy rains caused the rescue operation to stop temporarily. In order to drain the water, pumps were delivered. Drones were dispatched to assist more than 600 people in search of new vents in the cave roof.^[137][138]

29 June : Prayut Chan-o-cha, the Prime Minister of Thailand, visited the site.^[137]

30 June : The search resumed after divers took advantage of a brief pause in the rainfall. They advanced further, but still were far from where they believed the boys might be stranded.^[137]

1 July : As divers went deeper into the cave, they established a temporary operating base in which diving cylinders and other supplies were set up.^[137]

2 July : The team were found alive in the evening by the British diving team, 400 m (1,300 ft) further than Pattaya Beach.^[137] around 20:20.^[24]

3 July : Seven divers, including a doctor and a nurse, joined the team in the cave. Food and medical supplies, including high calorie gels and paracetamol, were supplied to the boys.^[137]

4 July : The team were taught how to use a diving mask and breathing apparatus as rescue teams worked on pumping water from the cave.^[137]

5 July : The rescue was forced to move quicker due to expected rain. Another group searched the mountains for any new cracks or openings.^[137]

6 July : Saman Kunan, a former Thai navy diver and volunteer of the rescue mission, died between 01:00 to 02:00 while placing diving cylinders underwater along the route to the stranded boys.^[139] Authorities urged that the rescue happen more quickly, due to low oxygen levels.^[137]

7 July : The rescue chief claimed that it was not suitable for the team to dive yet. More than 100 vents were being drilled in an attempt to reach the team. A letter appeared from the coach of the team, apologising to the boys' parents.^[14][137]

8 July : Thirteen divers went into the cave and led four of the boys to safety.^[81] The first boy was reported to have come out at around 17:40, and the fourth one was reported to have come out at around 19:50,^[140] though not all sources agree. The four boys were taken to a nearby hospital. It was announced that divers would not resume the rescue for at least another 10 hours, as they needed to replenish supplies.^[137]

9 July : Four more boys were confirmed to be out of the cave and then taken to the hospital. It was also announced that the boys would be kept in quarantine.^[141]

10 July : The remaining four boys and their coach were rescued.^{[142][3][4][5]} It was later confirmed that all of the rescue divers had also successfully exited from the cave.^[